W tym roku postanowiłam spędzić urlop w miejscach mało znanych, mało uczęszczanych, bez nawału turystów i drogich budek z żarciem średniej jakości. Akurat nadarzyła się okazja, by szybko wyskoczyć do Polski z rodziną i kolegą, który tak jak i ja, miał mały „wypadek“ w domu.

Tak, jak on nas zabrał na wycieczkę w czasie, tak i ja Was teraz zabieram do miejsc, w których domy nie pamiętają remontów, na ogródkach uprawia się owoce i warzywa i z nich żyje się cały rok, gdzie szczęśliwe kurki biegają po podwórku za co lepszymi robalami, i gdzie tu i ówcie można spotkać jeszcze funkcjonującą latrynę.

Pyskowice.

To wbrew pozorom człkiem spore i stare miasteczko.  Położone w południowo-zachodniej Polsce, w zachodniej części województwa śląskiego, i Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego (GOP), w północnej części powiatu gliwickiego na Wyżynie Katowickiej, nad rzeką Dramą. Historycznie leży na Górnym Śląsku. są jednym z najstarszych miast tego regionu. Pierwsze zachowane dokumenty wskazują na 1256 r. i postać wrocławskiego biskupa Tomasza, który w dokumentach wymienienia braci „Lutozat” i „Lonek”, potomków „Pisca.

Według niemieckiego językoznawcy Heinricha Adamy nazwa miejscowości pochodzi od polskiej nazwy piasku. W swoim dziele o nazwach miejscowych na Śląsku wydanym w 1888 r. we Wrocławiu wymienia wcześniejszą od niemieckiej nazwę „Pyskowice” podając jej znaczenie jako „Sandkrug”, czyli tłumacząc na język polski „Dzban piasku, piaskowa gospoda”. W wyniku germanizacji utraciła swoje pierwotne znaczenie.

W księdze łacińskiej Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis (pol. Księga uposażeń biskupstwa wrocławskiego) spisanej za czasów biskupa Henryka z Wierzbna w latach 1295–1305 miejscowość wymieniona jest w zlatynizowanej formie Piscowitz.

Wymienione również jako Piskowicze (1495). Uznawana również jako nazwa patronimiczna, pochodząca od nazwy osobowej Pysk. W polskojęzycznym dokumencie pruskim z 1750 miejscowość jest określona jako Preyskretczam.

W alfabetycznym spisie miejscowości na terenie Śląska wydanym w 1830 r. we Wrocławiu przez Johanna Knie miejscowość występuje pod polską nazwą Piskowice oraz niemiecką Peiskretscham. Statystyczny opis Prus z 1837 r. wymienia dwie nazwy – Peiskretscham oraz Piskowico. Topograficzny opis Górnego Śląska z 1865 r. notuje miejscowość we fragmencie „Der Name hiestiger Stadt ist in deutscher Sprache „Peiskretscham”, in polnischer „Pyskowice” und in lateinischer Pasqua, Urbs pasquotiensis”, czyli w języku polskim „Nazwa miasta w języku niemieckim brzmi „Peiskretscham”, w polskim „Pyskowice” i po łacinie Pasqua, Urbs pasquotiensis”. Polską nazwę Pyskowice w książce „Krótki rys jeografii Szląska dla nauki początkowej” wydanej w Głogówku w 1847 r. wymienił śląski pisarz Józef Lompa.

Obecna nazwa została administracyjnie zatwierdzona 7 maja 1946. Tyle od ciotki Wiki.

Pyskowice zostały bardzo dobrze odbudowane po zniszczeniach wojny lub czasów powojennych. Najważniejsze zabytki usytuowane są w obrębie rynku, czyli starego miasta:

Stare Miasto – zachowany średniowieczny układ urbanistyczny starego miasta.

Domy mieszkalne w rynku i na starym mieście – zabytkowe budynki z XVIII i XIX w.

Fontanna – zabytkowa fontanna na rynku.

Ratusz miejski – obiekt z 1822 r. (obecnie Muzeum Miejskie).

Kościół Świętego Mikołaja – przez stulecia był jedynym kościołem parafialnym w mieście. Wielokrotnie przebudowywany. Pierwotnie pod wezwaniem Św. Pawła. Wzniesiony w 1256 r. przez Lutozata i Lionka- synów Pisko.Od 1412 pod wezwaniem Św. Mikołaja. Obecny gmach kościoła został zbudowany w II połowie XV wieku. W latach 1560-1627 był świątynią protestancką. Wieża kościoła pochodzi z 1824 r. Sam kościół nie jest cudem architektury, ale znajdujące się wokół niego groty, to już inna bajka.

Kościół Świętego Stanisława – kościół cmentarny. Został wzniesiony w latach 1865-1869, na miejscu poprzedniego, drewnianego, pochodzącego z 1679 r. Jest neogotycki, jednonawowy i nakryty dachami dwuspadowymi.

Kościół Ewangelicko-Augsburski Apostołów Piotra i Pawła – kościół z 1879 r.

Droga krzyżowa – 14 stacji drogi krzyżowej z XVIII w.

Cmentarz żydowski – kirkut z 1830 r.

Skansen Kolejowy – skansen Towarzystwa Ochrony Zabytków Kolejnictwa.

Geopunkt Pyskowice. Znajduje się na terenie Zespołów Szkół Średnich im. Marii Konopnickiej.

W okolicach Pyskowic i Rudzińca w latach 50. funkcjonowała kopalnia piasku, w której podczas eksploatacji wykopano kości zwierząt. Po zrekonstruowaniu okazało się, że są to fragmenty szkieletu mamuta wielkiego i nosorożca włochatego, zwierząt żyjących w epoce plejstocenu. Gatunki te w okresie zlodowaceń przemieszczały się w poszukiwaniu cieplejszego klimatu. Musiały dotrzeć na tereny dzisiejszego powiatu gliwickiego, gdzie podczas eksploatacji sztucznego jeziora Dzierżno, odkryto ich kości.

Dwa ze zrekonstruowanych, długich na ponad 5 i szerokich na 3 metry szkieletów pyskowickich mamutów znajdują się dziś w muzeach: gliwickim oraz geologicznym w Warszawie. W Zamku Piastowskim stoi też szkielet pyskowickiego nosorożca włochatego. W 2007 r. wykorzystując geologiczną przeszłość ziemi pyskowickiej, postanowiono na terenie szkoły utworzyć ścieżkę edukacyjną nazwaną geopunktem. We współpracy z Wydziałem Nauk o Ziemi Uniwersytetu Śląskiego zrekonstruowano i postawiono w szkolnym parku wierne repliki mamuta oraz nosorożca włochatego, zwierząt wymarłych ponad dwa miliony lat temu. Zadaniem geopunktu jest upowszechnianie wiedzy o zamierzchłej przeszłości tych terenów. Miejsce jest ogólnodostępne i można je zwiedzać nieodpłatnie, bez żadnych ograniczeń.

Rogate ranczo.

Nie mogę tego pominąć, bowiem przybytek oferuje pełen zakres usług: od dobrej kuchni, lokalnego piwa, poprzez imprezy  okolicznościowe i trochę sportu. A mianowicie jazdę konno. Kto koni nie dosiada, może je tylko pooglądać. Jedna stajnia jest dostępna dla odwiedzających, a ranczo cieszy się również na wolontariuszy. Mieści się na ul. Stanisław Kmity 26, 32-080 Zabierzów (GPS 50^o 6’11“N, 19^o48’44“E). Na stronie rancza proszę sprawdzić dni i godziny otwarcia.

Co TRZEBA zjeść? Wyśmienite zupy i zapiekanki, ale jeśli nie jesteś z regionu, koniecznie musisz spróbować Wodzionki. Jest to chlebowa zupa na wodzie i maśle z dodatkiem czosnku.

Tarnowskie Góry.

miasto w południowej Polsce, w województwie śląskim, siedziba powiatu tarnogórskiego, na północnym krańcu Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego (GOP), historycznie na Górnym Śląsku.

W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa katowickiego.

W 2017 tarnogórska Kopalnia rud ołowiu, srebra i cynku wraz z systemem gospodarowania wodami podziemnymi została wpisana na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

Historia miasta jest związana z wydobyciem rud srebra, ołowiu, a później również cynku. Według legendy, pierwszą bryłę kruszcu srebronośnego wyorał chłop Rybka ok. 1490 roku, co w 1612 roku w swoim dziele Officina ferraria zanotował Walenty Roździeński następującymi słowami „Srebrny kruszec w Bytomiu, na górach wnet nastał, Iny zasię od kruszca w mili zalanego, znaleziony przez chłopa Rybkę niejakiego”. Od tego czasu na teren dzisiejszego miasta zaczęli przybywać osadnicy, powstawały pierwsze osady górnicze.

Do dziś można zwiedzać Kopalnię rud ołowiu, srebra i cynku wraz z systemem gospodarowania wodami podziemnymi. Niestety moi kompani, przynajmniej niektórzy, mają klaustrofobię i nie spieszą się z wejściem do podziemi. Za to…

…Dzwonnica Gwarków, to jak najbardziej ich żywioł. Drewniana dzwonnica z XVI wieku w Tarnowskich Górach, wpisana do rejestru zabytków nieruchomych województwa śląskiego. Do 1954 roku służyła kopalni Blachówka w Bobrownikach Śląskich. W lutym 1955 roku z inicjatywy Stowarzyszenia Miłośników Ziemi Tarnogórskiej przeniesiona została na Plac Gwarków.

Dzwonnica wykonana jest z drewna, stoi na podmurowaniu z kamienia wapiennego w miejscu, gdzie kiedyś znajdował się zbór gwarków.

Muzeum w Tarnowskich Górach – jedna z czterech samorządowych instytucji kultury prowadzonych przez Gminę Tarnowskie Góry i jedyne muzeum samorządowe w powiecie tarnogórskim. Jego zbiory liczą blisko 10 tys. eksponatów zgromadzonych w działach: historii, sztuki i etnografii. Oprócz wystaw stałych i czasowych Muzeum organizuje liczne wydarzenia kulturalne, a także prowadzi działalność naukowo-badawczą, wydawniczą i edukacyjną. Instytucja rozpoczęła swoją działalność w 1958 roku.

UWAGA! Do 31.08.2019 Muzeum jest nieczynne dla odwiedzających z powodu remontu.

Jednak nie zabytki ściągnęły nas do Tarnowskich Gór, a odbywający się tam festyn z okazji letniej Barburki, na którym wśród regionalnych twórców, rzemieślników i rolników, można było wysłuchać koncertów, obejrzeć pokaz regionalnej mody i napić się zimnego piwa.

Zajrzyj koniecznie do…

…Piekarni Piwa, Księdza Michała Lewka 9… Bistro, Kawiarnia i dyskoteka na 3 poziomach.

…Ministerstwa śledzia i wódki, gdzie czas się zatrzymał w miejscu… Dolna 1.

Katowice.

Na zwiedzanie serca górnego śląska nie znaleźliśmy już czasu, ale na pewno tu wrócimy. Zwiedzanie zabytków przełożyliśmy nad park rozrywki Legendia. Mieści się on już w Chorzowie na ul. plac Atrakcji 1 i oferuje rozrywkę dla dużych i małych, młodych i starych. Wejście kosztuje tu 99 zł od osoby dorosłej, i jak na polskie warunki, myślę, że cena lekko wygórowana. Tym bardziej, że parę atrakcji nie było czynnych, a i pogoda nie za przyjemna…ale na to już park nie ma wpływu. Park proponuje także bilety sezonowe za 189 zł, na których można wchodzić do końca października.

Korzystając z atrakcji nie dopłaca się nigdzie, jedynie płaci się za napoje i jedzenie, jeśli ktoś nie ma swojego prowiantu.

Przyjemnego odkrywania nowych zakątków!

 

Źródła: Wikipedia, http://zsmk.edu.pl/uczniowie-i-rodzice/geopunkt, http://muzeumtg.pl/, https://www.legendia.pl/, http://www.rogateranczo.pl/