Świeże zioła na szwajcarskim balkonie

Wiosna to czas, w którym Helweci przygotowują swoje balkony i ogródki, sadząc w nich rośliny, które wykorzystują w kuchni. Nic bowiem nie kręci ich bardziej niż produkty BIO, a te są drogie. Na tarasach dużych i małych miast za chwilę się zazieleni od ziół różnego rodzaju i zabarwi od różnych warzyw i owoców w doniczkach. Coop Bau i Hobby, Jumbo i Landi, to sklepy w których kupicie nasiona i sadzonki, by ozdobić nimi swoje otoczenie i talerze. Które wybrać, by wspomogły nasze zdrowie i ładnie wyglądały?

Bazylia. W antycznym Rzymie nazwa tego zioła Basilescus odwoływała się do bazyliszka. Bazylia była wówczas traktowana jako talizman przeciwko tej bestii. Libijczycy spożywali ją dla ochrony przed wężami i skorpionami. Poprawia trawienie i ułatwia przyswajanie pokarmu – działa przeciwskurczowo, pobudza wydzielanie soku żołądkowego, działa wiatropędnie, przeciwzapalnie i przeciwbakteryjnie. Powszechnie uważa się, że działa przeciwdepresyjnie, poprawia nastrój i dodaje sił (działanie podobne do melisy). Stosuje się w łagodnych zaburzeniach trawiennych, wzdęciach, przy niedoborze soku żołądkowego.Najlepiej dodawać ją do sałatek i zup, duszonych warzyw oraz twarożku. Można również nacierać zielem mięsa przed dalszym przyrządzaniem.

Czosnek niedźwiedzi (po niemiecku Bärlauch). W Szwajcarii rośnie przy lasach liściastych i choć sezon powoli się kończy, warto wybrać się na spacer i pozbierać młode listki i nierozwinięte kwiatki. O roślinie tej pisałam już na blogu, więc zajrzyj TUTAJ.

Estragon. Roślina o aromatycznych liściach, która jest bogata w antyoksydanty, które zwalczają szkodliwe wolne rodniki i wzmacniają odporność. Stanowi źródło witamin A i C. Świeże liście nadają się do sałatek i sosów do zimnych mięs i kiełbas (np. do sosu tatarskiego), jest również wyśmienitą przyprawą do ryb, pieczeni cielęcych i dziczyzny.

Kolendra pełnię swoich aromatycznych właściwości wyzwala, gdy zmieli się lub zmiażdży jej ziarna. Jest popularna w kuchni indyjskiej i azjatyckiej. Można nią przyprawiać baraninę, wieprzowinę, dziczyznę, pasztety, sosy i jaja. Znakomicie smakują śledzie, które były marynowane w zalewie z dodatkiem kolendry. Sałatce nada orzeźwiający smak. Działa leczniczo na bóle i stany zapalne, koi podrażnienia układu pokarmowego, wspomaga trawienie.

kop Koperek. Cenimy go nie tylko za walory smakowe. Roślina ta od wieków wykorzystywana jest w medycynie naturalnej. Przede wszystkim to cenne źródło witamin z grupy B i witaminy C, która wzmacnia odporność. Poza tym, w koperku odnajdziemy flawonoidy – przeciwutleniacze neutralizujące wolne rodniki, beta-karoten, który zapewnia prawidłowe funkcjonowanie naszego wzroku, magnez, żelazo, mangan, kwas foliowy i potas, regulujący ciśnienie krwi i uszczelniający naczynia krwionośne. W kuchni stosujemy go jako przyprawę do dań z mięs, ryb, zup, sałatek, ziemniaków a także do majonezów, sosów, oraz do kiszonych i konserwowych ogórków.

Lawenda. Jest częstym gościem w szwajcarskich domach i na balkonach. Uprawiana ze względu na wygląd i zapach. Lawenda jest też wykorzystywana w kuchni. Kwiaty i liście ze względu na właściwości wspomagające trawienie, są doskonałą przyprawą do dań ciężkostrawnych – tłustych mięs i deserów. W letnie upalne wieczory stosowana jest jako skuteczny sposób na komary w ogrodzie, w domu zaś na mole odzieżowe.

Liść Laurowy. Napar z liści znalazł zastosowanie w medycynie naturalnej jako środek oczyszczający organizm z toksyn, wspomagający pracę wątroby i moczopędny. Poprawia też trawienie, ponieważ zwiększa wydzielanie kwasu żołądkowego. Liście laurowe są powszechnie stosowane na całym świecie. Najczęściej spotkać je możemy w zupach, sosach, gulaszach, courts-bouillon oraz daube – czyli w prowansalskim gulaszu. Jest to doskonała przyprawa do ryb, mięsa i drobiu. Często wchodzi w skład zalewy octowej.

Lubczyk. Po niemiecku Liebstöckel. Gatunek byliny należący do rodziny selerowatych. Działa moczopędnie, wiatropędnie i wykrztuśnie. Polecany w chorobach dróg moczowych oraz schorzeniach przebiegających ze zmniejszeniem wydalania moczu. W medycynie ludowej stosowany w nieżytach górnych dróg oddechowych jako środek wykrztuśny, jako lek pobudzający krwawienie miesiączkowe, a także zwiększający pobudliwość seksualną. Aktualnie wchodzi w skład wielu mieszanek ziołowych, przyprawy „Maggi“, różnorodnych kostek bulionowych i zup błyskawicznych. W Anglii rozdrobnione nasiona dodawano do wypieku chleba, w niektórych krajach bywa używany do parzenia słodkiej herbaty z miodem. Wytwarzana jest też przy jego użyciu nalewka zwana kordiałem. Świeże liście nadają się do zup i sosów a także sałatek.

Melisa. Ma działanie uspokajające i zmniejszające bezsenność i stany lękowe, pomagające w depresji oraz nerwicy. Jest też stosowana w bólach głowy, bólach menstruacyjnych i zespole przewlekłego zmęczenia. Zmniejsza wzdęcia i gazy, pomaga przy rozstrojach żołądka i przewodu pokarmowego. Zmniejsza napięcie jelita grubego, rozkurcza mięśnie gładkie jelit, działa przeciwbakteryjnie i przeciwwirusowo. Pomaga w wywołaniu menstruacji. Zwalnia napięcie obwodowych naczyń krwionośnych, odpręża i regeneruje system nerwowy. Kompresy likwidują bolesne obrzęki a inhalacje pomagają przy atakach alergii i kaszlu. Stosuje się ją również do płukania jasnych włosów przy wypadaniu i łupieżu. Najczęściej spożywana jest w formie herbaty. Ze względu na walory smakowe świeże liście doskonale pasują do sałatek, nadając im cytrynowy smak. Dobrze zastępuje trawę cytrynową. Suszona melisa traci cytrynowy aromat. Wykorzystywana jest również do produkcji likierów.

Mięta. Jest bardzo popularną i łatwą w uprawie rośliną, która może mieć zbawienny wpływ na organizm. Liście mięty zielonej zawierają białka i węglowodany. Oprócz tego roślina jest bogata w następujące minerały: wapno, fosfor, żelazo, magnez. Mięta ma wpływ przede wszystkim na procesy trawienne organizmu, ma właściwości przeciwbakteryjne i nieznacznie uspokajające. Niewiele osób wie, że można dodać świeże lub suszone liście mięty do sałatek, ryby, farszu mięsnego czy twarogu: potrawa zyska niezwykle ciekawy aromat i smak.

Oregano. Po „naszemu“ nazywa się go Lebiodką lub majerankiem. Zapobiega niestrawności, wspomaga pracę nerek. W kuchni włoskiej to podstawa. Jest dodatkiem do pizzy, lazanii, czy sosów na bazie pomidorów. Jako dodatek do zupy pomidorowej- poprawia jej smak, a grilowane warzywa czy mięso mielone, będą w smaku wyraźniejsze.

Pietruszka – trudno wyobrazić sobie zupę bez niej. W kuchni zastosowanie ma zarówno korzeń jak i natka (posiekaną, można mrozić lub przechowywać w formie suszu). Używana by nadać potrawie aromat oraz ją ozdobić. Użytkowana jest najczęściej jako składnik zup, wchodzi w skład tzw. włoszczyzny. Nać pietruszki zawiera bardzo dużo prowitaminy A, żelaza i witaminy C. Zawiera dużo chlorofilu.

Rozmaryn zioło w kuchni o żywicznym aromacie, zawierającym wiele olejków eterycznych. Rozmaryn używany jest w formie świeżej jak i suszonej. Zioło w kuchni w postaci rozmarynu nadaje się wybornie do mięs, wołowiny, drobiu i cielęciny. Dzięki olejkom eterycznym rozgrzewa i działa napotnie. Ma właściwości przeciwbakteryjnie i przeciwgrzybiczo.

Rumianek pospolity ma właściwości przeciwzapalne, rozkurczające mięśnie gładkie, przyspieszające gojenie się ran, dezodoryzujące, przeciwbakteryjne i neutralizujące toksyny bakteryjne, pobudzające przemianę materii w skórze. Koszyczki rumianku stosuje się wewnętrznie w skurczach i stanach zapalnych żołądka i jelit. Zewnętrznie stosuje się je przy stanach zapalnych skóry i błon śluzowych, bakteryjnych schorzeniach skóry i jamy ustnej, ranach, oparzeniach i owrzodzeniach, alergiach skórnych, stanach zapalnych dróg oddechowych (w postaci inhalacji). Koszyczki rumianku są także często wykorzystywane w kosmetyce. W kuchni natomiast używane są do wyrobu ciast i chlebów, jako nalewki na spirytusie, napary do picia i do sałatek.
Szałwia. Działa antybakteryjnie, ściągająco i przeciwzapalnie. Pomaga przy wielu dolegliwościach: stanach zapalnych w jamie ustnej, bólu gardła, ranach i owrzodzeniach. Redukuje nadmierną potliwość i zmniejsza laktację. A na dodatek poprawia pamięć! Dzięki temu, że wspomaga trawienie tłuszczów, dobrze jest dodać kilka listków podczas przyrządzania tłustych mięs, np. wieprzowiny. Szałwia to przyprawa nadająca się też do potraw z ziemniaków i z pomidorów.

Szczypiorek – dzięki delikatnemu posmakowi cebuli, jest szeroko stosowany w kuchni. Można go dodać do omletów, serów (szczególnie białego), sałatek czy ryb. Jest ozdobą każdej kanapki.Specyficzny smak i zapach nadają mu związki siarki, które mają lecznicze właściwości. Szczypiorek pobudza apetyt, ułatwia trawienie oraz ma lekkie działanie przeczyszczające. Zawiera karoten, kwas foliowy, witaminy C, B1, B2, a także potas, sód, wapń, magnez, fosfor, kwas krzemowy i chlor.

Trybula. Po niemiecku Kerbel. Często mylona z pietruszką ze względu na kształt liści. Pobudza funkcjonowanie wątroby, zawiera przeciwutleniacze poprawiające działanie nerek. Warto ją stosować do zup i sosów, dodając bezpośrednio przed podaniem. Mięso duszone wieprzowe i ciemny drób też ładnie komponują się z tym ziołem. Nadaje im lekko orientalny smak.W Szwajcarii kwiatki trybuli zanurza się w cieście i frytuje w oleju.

Tymianek posiada silny aromat. Jest to doskonałe zioło w kuchni, dzięki któremu potrawy mięsne, z warzyw, ryb zyskują pełny i wyrazisty smak. Tymianek jest idealnym składnikiem wszelkich pasztetów oraz farszów, a tym samym również to idealne zioło do sałatek. Ma działanie przeciwbakteryjne i aseptyczne, dlatego skutecznie łagodzi infekcje gardła i jamy ustnej. Działa także wykrztuśnie i rozkurczowo – tę właściwość wykorzystano w celu wyrobu syropów na kaszel suchy i mokry. Preparaty na bazie tymianku stosowane są w celu leczenia nieżytu żołądka, łagodzenia podrażnionych jelit i dolegliwości wątrobowych. Zapobiega także biegunce. Ponad to łagodzi bóle reumatyczne (RZS), odkaża kanały zębowe i łagodzi stany zapalne pochwy.

Na moim balkonie zagościło już wiele roślin: bazylia, rozmaryn, mięta, pietruszka, szczypiorek i tym podobne. W Przyszłym tygodniu muszę wysłać zaproszenie w gości dla szałwii, lubczyku i innych ziół, a także dla pomidorów i truskawek. A ty? Czym ozdobisz swój balkon w tym roku?

Mój powoli nabiera wyglądu :